E-readers zijn al jaren nagenoeg identiek en toch heeft Sony het gepresteerd om de boot te missen. Het gevolg: de fabrikant geeft zich over en zal geen nieuwe e-readers meer ontwikkelen.
Dat Sony de e-reader vaarwel zegt is opmerkelijk, want het was jarenlang één van de toonaangevende merken. In 2004 pionieerde de fabrikant met de LIBRIé, de eerste reader voor de consumentenmarkt met een E-Ink scherm. Het apparaat was 6 inch groot, werkte op vier AAA batterijen en had een opslagcapacititeit van 10MB (tien! MB!). De LIBRIé kwam alleen uit in Japan, maar flopte behoorlijk omdat boeken na zestig dagen automatisch werden verwijderd.
Het zou nog tot 2006 duren voordat de e-reader pas echt voet aan de grond kreeg. Sony kwam in dat jaar met de PRS-500 en iRex met de eerste versie van de iLiad, een apparaat dat in Nederland later bekendheid verwierf door een samenwerking met NRC Handelsblad, waardoor de krant als e-paper via WiFi te krijgen was. De eerste Kindle van Amazon kwam in 2007 uit en sindsdien is de markt gegroeid, zijn nieuwe merken opgestaan, maar heeft de technologie achter de e-reader geen reuzenstappen gemaakt.
De Sony PRS-500 uit 2006
Functionaliteit
Natuurlijk, als je de PRS-500 van acht jaar geleden vergelijkt met de modellen anno 2014 is er qua technologie wel wat vernieuwd: de E-Ink-techniek is een stuk beter geworden, zowel qua scherpte als qua snelheid. Schermen hebben touchscreen gekregen, WiFi is tegenwoordig ingebouwd en qua opslagcapaciteit, formaat en gewicht zijn fabrikanten met de tijd meegegaan. Maar in de basis zijn de e-readers uit 2006 nog redelijk identiek en bruikbaar. Daar hoef je bij smartphones niet op te rekenen.
Het meest opmerkelijke is eigenlijk nog dat sommige e-readers op het gebied van functionaliteit juist minder zijn geworden en Sony is daar een goed voorbeeld van. Sinds 2011 kwam de fabrikant jaarlijks met een nieuwe editie: van de PRS-T1 in 2011 tot de PRS-T3 in 2013. Die eerste, de T1, ondersteunde nog audiobestanden zoals MP3 om bijvoorbeeld audioboeken te luisteren, maar deze functie werd in de T2 geschrapt en zou ook niet meer terugkeren.
Waar ging het mis voor Sony?
Zo weinig technische ontwikkeling en toch gaat het mis. Dat is knap. Op gebied van gebruiksvriendelijkheid en gemak miste Sony de boot bij de laatste drie modellen. Exemplarisch is bijvoorbeeld de meegeleverde stylus, die mij met weemoed deed terugdenken aan oude Windows Mobile-telefoons. E-ink is niet de meest gebruiksvriendelijke techniek om woorden te onderstrepen, laat staan aantekeningen te maken, maar als je dit met een pennetje moet oplossen in plaats van degelijke software die het mogelijk maakt om dit (redelijk) eenvoudig met je vingers en on-screen toetsenbord te doen, dan gaat er iets mis. Om over design nog maar te zwijgen: je kon de stylus niet in het apparaat zelf kwijt, maar moest ‘m los meenemen.
Ander punt is de ingebouwde verlichting, eigenlijk de grootste vernieuwing op e-readergebied sinds 2012. In dat jaar kwam Amazon met de Kindle Paperwhite en Kobo met de Glo, terwijl Sony daar de (dure!) PRS-T2 tegenover zette zonder verlichting. Op papier is ingebouwde verlichting slechts een kleine vernieuwing – helemaal in vergelijking met tablets – maar in praktijk blijkt het een verademing. De eerste slag om het licht verloor Sony dus, maar dat zou een jaar later helemaal goedgemaakt worden. Althans, dat was de verwachting. Tot Sony in 2013 de PRS-T3 onthulde, met een afzichtelijk lampje die note bane uit de hoes van de e-reader stak, in plaats van netjes weggewerkt in het apparaat zelf.
Het laatste model, de Sony PRS-T3, had geen ingebouwde verlichting maar een lampje in de hoes
Wat hardware betreft deed Sony het dus niet bijzonder goed de afgelopen jaren en ook het platform voor de distributie van boeken – de digitale winkel in normaal Nederlands – werd links en rechts ingehaald door de concurrentie. Op zo’n manier zelfs, dat eerder dit jaar werd besloten om de Sony Reader Store voor Noord-Amerika, Europa en Australië te sluiten en klanten door te sturen naar de winkel van Kobo, de Canadese concurrent van Sony.
Einde in zicht
De sluiting van de Reader Store en het doorverwijzen naar de concurrent bleek een voorteken voor het begin van het einde. Deze week bevestigde Sony dat het meest recente model, de PRS-T3, niet meer geproduceerd zal worden en dat het tevens de laatste e-reader is voor de consumentenmarkt die door Sony is gemaakt.
Van pioniers op een bepaald technologisch vlak tot een fabrikant die aan alle kanten voorbij wordt gesneld en de handdoek in de ring gooit. De vergelijking met Blackberry is dan snel gemaakt. Maar terwijl de smartphonefabrikant een manmoedige, ogenschijnlijk zinloze poging doet het hoofd boven water te houden, weet Sony dat overgave de enige oplossing is. Dat vergt moed en karakter, maar is wel de juiste keuze.