Clickbait was in 2024 niet alleen springlevend, het floreerde als nooit tevoren. Wat begon als een goedkope truc met overdreven koppen is inmiddels uitgegroeid tot een uitgekiende mix van psychologie, algoritmisch optimaliseren en, jawel, kunstmatige intelligentie. Maar wat waren de opvallendste voorbeelden van digitale lokaasjournalistiek in 2024? En waarom zijn we er met z’n allen zo gevoelig voor?
AI zet de clickbaitmachine op standje turbo
Eén van de meest besproken clickbait-trends van 2024 kwam aan het licht toen techblad Wired onthulde hoe ooit respectabele lokale media zoals LA Weekly en Village Voice veranderd zijn in “zombiepublicaties”, volgestouwd met AI-gegenereerde advertorials. In het artikel “Zombie Alt Weeklies Are Stuffed With AI Slop About OnlyFans” zie je hoe mediabedrijven goedkope kliks scoren met artikelen als “Deze OnlyFans-ster verdient meer dan jij ooit zult doen”, vaak zonder vermelding dat het om gesponsorde inhoud gaat.
Inhoudelijk stelde het weinig voor, maar de titels deden hun werk: klikken genereren, advertenties tonen, en klaar. Journalistiek was ver te zoeken, maar financieel was het blijkbaar aantrekkelijk genoeg om het massaal toe te passen.
“Ex-tabloidjournalist gebruikt clickbait in verkiezingsstrijd”
In het Verenigd Koninkrijk liet de jonge politicus Keane Duncan zien dat clickbait niet alleen voor nepnieuws of virale video’s werkt, maar ook voor politieke campagnes. Volgens The Guardian, in het artikel “What Happens When an Ex-Daily Star Journalist Applies Clickbait Tactics to Running for Election”, gebruikte Duncan bewust de trucjes uit de tabloidjournalistiek om zijn profiel te boosten. Controversiële koppen, stevige taal en emotioneel geladen video’s zorgden ervoor dat zijn boodschap viraal ging – inhoudelijk debat was bijzaak.
De campagne was dus minder gebaseerd op argumenten en meer op engagement. Een strategie die, helaas, werkte.
Waarom we blijven klikken (ook al weten we beter)
Het psychologische geheim achter clickbait is inmiddels goed onderzocht. De zogenoemde ‘curiosity gap’ – het spanningsveld tussen wat je weet en wat je wilt weten – is wat onze klikvinger triggert. Zoals Henneke Duistermaat uitlegt in haar artikel “What is the Curiosity Gap?”, zorgen koppen die nét genoeg prijsgeven om je nieuwsgierig te maken ervoor dat je hersenen die informatie ‘moeten’ aanvullen.
Daarom werkt een titel als “Deze vrouw at 30 dagen alleen chips – je raadt nooit wat er gebeurde” zó goed. Zelfs als je wéét dat het artikel waarschijnlijk tegenvalt, kun je het toch niet laten om te klikken.
Ragebait regeert: boze mensen klikken vaker
Naast nieuwsgierigheid is woede een andere emotie die uitstekend werkt om clicks te genereren. In 2024 zagen we de opmars van ragebait – titels die ontworpen zijn om je te ergeren, zodat je gaat reageren of delen. Het artikel “The Nine Most Clickbait Titles of 2024” op Medium laat zien hoe titels als “Waarom Gen Z alles kapot maakt wat jij liefhebt” of “Deze acteur haat je – en je weet niet waarom” viraal gingen.
Deze titels zijn niet bedoeld om je te informeren, maar om je emotioneel te triggeren. Of het nu frustratie, boosheid of verbazing is: alles wat je aanzet tot reageren, telt als winst voor de maker.
YouTube probeert clickbait aan te pakken (een béétje)
Niet alleen media, ook platforms begonnen zich te roeren. In India begon YouTube eind 2024 met een pilot om clickbait-titels en misleidende thumbnails aan te pakken. Zoals te lezen in dit artikel op The Verge, “YouTube Starts Cracking Down on Clickbait in India”, verwijdert het platform bepaalde video’s stilletjes en waarschuwt makers achter de schermen.
De bedoeling is om gedragsverandering te stimuleren zonder meteen inkomstenbronnen af te snijden. Maar of dat genoeg is om de hardnekkigste clickbaitmakers te stoppen, blijft de vraag.
De grootste clickbaittitels van het jaar
Een paar titels sprongen er dit jaar uit vanwege hun succes én hun absurditeit. Volgens het eerdergenoemde Medium-artikel werden de volgende koppen het meest aangeklikt:
- “Deze AI weet wanneer je sterft. Wij testten hem.” – Bleek een simpele quiz met willekeurige antwoorden.
- “Netflix annuleert álle series. Fans in shock.” – Alleen een middelmatige animatieserie werd geschrapt.
- “Wetenschappers bewijzen: katten zijn aliens.” – Het ging om een gedragsonderzoek met een grappige kop, maar geen bewijs van intergalactische afkomst.
- “Deze vrouw eet alleen McDonald’s en blijft superslank.” – Spoiler: ze sportte elke dag drie uur. Dat detail stond in alinea zes.
Het zijn titels die zó over the top zijn dat je je bijna afvraagt of we met z’n allen meedoen aan een collectieve grap. Maar ja… we klikken er tóch op.
Moeten we clickbait haten?
Niet per se. Niet elke verleidelijke kop is automatisch misleiding. Het verschil zit ‘m in de belofte: als een pakkende titel gevolgd wordt door waardevolle of verrassende inhoud, heeft niemand daar echt bezwaar tegen. Het wordt problematisch als de titel meer belooft dan het artikel waarmaakt – en dat is helaas vaak het geval.
Toch is het misschien ook een beetje ons eigen schuld. Zolang we blijven klikken, blijven ze maken.
Wat brengt de toekomst?
Clickbait verdwijnt niet. Het wordt hooguit slimmer, subtieler, algoritmisch efficiënter. AI zal blijven helpen bij het optimaliseren van koppen. Platforms zullen daar tegenover steeds strengere richtlijnen zetten. Maar de echte sleutel ligt bij onszelf. Zolang wij blijven klikken zonder vragen te stellen, zal de verleiding blijven lonken.
Misschien is de beste samenvatting wel: “Je denkt dat je weet wat clickbait is… maar wacht tot je dit leest…”
