• Ger
• Op 12 april 2015

Op 5 mei is Nederland officieel 70 jaar bevrijd. Los van de Duitsers, weg van alle ellende. Alle reden dus voor een feestje. Publieke omroep NOS besloot tot een heus Concert van de Vrijheid. United werd ingehuurd om de registratie te verzorgen. En dan het liefst zo mooi mogelijk. Het resultaat: 4K en filmcamerabeelden.

Een kalme dag in Katwijk. Het miezert, er fietsen wat mensen, het is rustig. Da’s niet heel gek: als je aan Katwijk denkt, dan denk je aan zee, Dirk Kuijt en meeuwen. Dat er in deze kleine plaats aan de Nederlandse kust ook een grootscheepse concertregistratie kan plaatsvinden, verwacht je niet zo snel. Hooguit een klein koortje dat op een pleintje wat gezellige liedjes ten gehore brengt. Of een singer-songwriter die in een bijna verlaten kroeg wat gevoelige songs neuriet onder het genot van een haring.

Toch is Katwijk dezer dagen het decor voor iets groots. De NOS wilde het eens anders aanpakken dan weer een standaard muziekavondje en besloot tot een uitgebreide registratie van het zogenoemde Concert van de Vrijheid, een intieme avond vol gezelligheid, contemplatie en nummers van Ali-B, Roel van Velzen en al die andere Nederlandse muzikale sterren. Locatie? Een oude hangar van voormalig militair vliegkamp Valkenburg in, jawel, Katwijk.

Hangar 2 om precies te zijn, Hangar 1 wordt nog altijd gebruikt voor een musical, die grappig genoeg ook gaat over vrijheid en de Tweede Wereldoorlog: Soldaat van Oranje. In een straal van 500 meter wordt er vermoedelijk meer stil gestaan bij de oorlog dan de rest van Nederland bij elkaar.

Vreemd genoeg lijkt niemand zich daar, op de regie en productie van de NOS na dan, tijdens de voorbereidingen van het Concert van de Vrijheid zich daar bewust van te zijn. De heren en dames van UNITED in ieder geval niet – die zijn vooral druk bezig met het opzetten van wat op beeld een van de sfeervolste Nederlandse bevrijdingsconcerten ooit moet worden.

United is een van de grootste spelers in de wereld op het gebied van het registreren van concerten en andere evenementen. De meeste medewerkers van het Hilversumse bedrijf zijn overal en nergens geweest, hebben de meest vreemde of bijzondere dingen vastgelegd en zijn dus wel wat gewend. Precies om die reden doet United vandaag dan ook de registratie.

“Ik kwam een trailer van het concert van Kate Perry tegen op Facebook en dacht: dit moeten wij ook hebben”, zegt Jessica Stam, producer bij de NOS. “Dit is precies hoe wij ons evenement moeten vastleggen. Toen heb ik United benaderd en zo is het balletje gaan rollen.”

4K & film

Een Facebookbericht, meer ingewikkeld hoeft het soms niet te zijn. En da’s misschien maar goed ook, want de registratie zelf is al lastig genoeg. Bij het concert van Kate Perry werd er gebruik gemaakt van filmcamera’s en werden beelden in 4K opgeslagen en verwerkt. “De NOS wilde ook eens wat ‘mooie spulletjes’ om de boel vast te leggen”, grinnikt Bolke Burnaby-Lautier, manager Operations Sports & Events van United, in de regiewagen vlakbij de hangar. “Dat kunnen wij natuurlijk wel regelen.”

Daar is geen woord van gelogen. United filmt vandaag met het neusje van de zalm. De totale waarde van alle apparatuur bij elkaar? Burnaby-Lautier schat het op enkele tonnen. Druk maakt hij zich er niet over. Het zijn gewoon spullen om toffe dingen mee te maken. Mooie spullen, dat wel. “Hiermee kunnen we als United laten zien dat we over geweldige kwaliteiten beschikken. Probeer maar eens een 4K meercameraregistratie te doen met filmcamera’s – daar zijn we echt uniek in.”

United heeft al meerdere malen bewezen kwalitatief hoogwaardige producties in 4K neer te zetten. Maar bescheiden als het is, geeft het bedrijf ruiterlijk toe dat de combinatie van 4K-beelden en een meercamerastrategie met filmcamera’s nog relatief nieuw terrein is.

Persviewing

Sterker nog: wereldwijd zijn er misschien tientallen van dit soort experimenten gedaan en in Nederland nog helemaal niet. Het is voor het eerst dat de NOS het aandurft zo’n spectaculaire technologie te integreren in haar uitzending. Niet voor niets overweegt de omroep vlak voor de uitzending van het concert nog een speciale persviewing te houden: zo kan de media het mooiste plaatje zien – de reguliere Nederlandse tv is namelijk (nog lang) niet klaar voor 4K live-uitzendingen.

Er valt dus ook voor United nog het nodige te leren, maar als innovatief en vooral creatief bedrijf gaat het zelden een uitdaging uit de weg. Het belangrijkste leerdoel: hoe kun je op een zo efficiënt mogelijke wijze het hele proces van het vastleggen tot het eindproduct realiseren? Anders gezegd: hoe kun je het snelst het mooiste 4K televisieprogramma neerzetten?

United gaat uit van: al doende leert men

“Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden, maar het is wel van belang dat we weten welke weg het snelst of het makkelijkst is”, zegt Thijs van de Kamp, een vriendelijke jonge medewerker die meer technische kennis in zijn bezit lijkt te hebben dan de gemiddelde student aan de TU Delft. Van de Kamp houdt zich als senior media manager bezig met de structuur van het hele filmproces. “Ga je 4K real time renderen, of ga je eerst aan de slag met de montage en zet je het daarna om in 4K?” Het lijkt een weinig interessant vraag – het eindresultaat is immers hetzelfde – maar de praktijk leert dat er enorm veel verschil in tijd kan gaan zitten. En tijd is geld.

Daarom test United vandaag de diverse mogelijkheden. En daarin gaat de firma ver. Niet alleen camerastandpunten of apparatuur worden onder de loep genomen, maar ook de manier waarop de filmbestanden verwerkt en verstuurd naar de editsets en opdrachtgever. Er wordt zelfs gekeken naar de montagesoftware: verloopt het proces sneller via Adobe Première Pro dan Avid of Final Cut Pro dan kan er voor die set gekozen worden.

Workflow

“Wij gaan echt uit van ‘al doende leert men’. Uiteindelijk zijn wij de enige die dit zo kunnen doen en daar moet je van profiteren”, zegt business unit manager Guido van de Walle. “Het is echt heel bijzonder wat wij voor elkaar krijgen. Het draait uiteindelijk allemaal om efficiency en de juiste workflow.”

Workflow. Het klinkt een beetje als een vies woord. Zo’n opmerking die middlemanagers van duffe kantoren bezigen. Toch is het de bakermat bij de creatieve geesten van United. Zorg je ervoor dat een registratie zo soepel mogelijk verloopt, dan hoeft er zo min mogelijk extra aan de strijkstok te hangen en dat is voor iedereen fijn: klant tevreden, United tevreden.

Dat proces gaat ruwweg als volgt: als eerste heeft een regisseur een plan. Hij wil iets aan zijn kijkers meegeven, het beeld moet iets betekenen, hoe zweverig dat misschien ook klinkt. “Maar zo’n man heeft vaak niet echt een idee welke lenzen er voor zijn of haar beeld nodig zijn”, zegt Burnaby-Lautier. “Dus komen we er in dat traject bij en checken we wat mogelijk is. Daarna checken we de colorspace en vatten we samen of het alles bij elkaar wel in het budget past.”

Daarna levert United de registratie aan. En erna nog de complete montage. Dat laatste heeft de absolute voorkeur. “Ooit gaven we het beeld weg. Het eindresultaat was gewoon beroerd. Dan zitten we met zijn allen te balen. Hebben we puik werk afgeleverd, prachtige beelden gemaakt – en dan maakt iemand anders er een zootje van. Dat willen we echt voorkomen”, zegt Burnaby-Lautier.

Voor de eerste opnames van het concert zit senior media manager Thijs van de Kamp in de regiewagen aandachtig te kijken naar meerdere MacBooks. Naast Van de Kamp liggen diverse 128 GB SXS-kaartjes die gebruikt gaan worden tijdens het concert. 4K-beelden zorgen ongecomprimeerd (vandaag filmt United in X-AVC 25P-formaat) voor een enorme hoeveelheid aan data en dus is zelfs een 128 GB kaart zo vol. Er moet daarom tijdens het concert live worden gewisseld. De data van de volle kaartjes wordt gelijk in het systeem gezet en omgezet naar montagewaardige bestanden.

Het is een van de workflows die United vandaag test. Gaat dit proces sneller dan wanneer je de beelden die live via de LSM in de regiewagen binnenkomen gebruikt voor je montage? Van de Kamp en Joost Laarakker, de cameraman die eventjes is komen buurten, zijn er nog niet uit. “Het gaat niet alleen om snelheid, maar ook om efficiëntie. Wat is logisch? Misschien is juist een tussenvorm het beste”, zegt Van de Kamp.

Even later sluit Guido van de Walle zich daarbij aan. “Wij willen gewoon weten wat welke workflow precies voor een resultaat oplevert. Als er dan weer eens een klant komt met specifieke eisen, dan kunnen we daar gemakkelijk op budgetteren. Bij 4K en filmcameraregistraties is nog een hoop onduidelijkheid, wij willen daar de expert in zijn.”

Vandaag wordt er bij het Concert van de Vrijheid onder meer gefilmd met meerdere Sony F55 camera’s, met daar een verdomd mooi setje lenzen bij. “Met filmcamera’s creëer je een intiemere sfeer en kun je nog spelen met scherptediepte, zeker met een goede lens erbij”, zegt cameraman Laarakker. Het topmodel is een 24-290 mm objectief. Een dikke toeter met een waarde van tienduizenden euro’s. Die wordt samen met de F55 op een dolly gezet, om zo zoveel mogelijk creatieve vrijheid aan de regisseur en cameraman te garanderen. Een en ander is bij elkaar gezocht door Daan Robbers, de logistiek coördinator van United. “We hebben techniek afkomstig uit alle hoeken van de wereld. Camera’s komen uit Frankrijk, verbindingen met Front Of House uit Engeland en de EVS uit België.”

Black Box

Maar het mooiste stuk techniek komt uit Nederland zelf: een kleine zwarte doos, die achterop een filmcamera gezet kan worden, bevat de nodige data en brengt alle aansluitingen die essentieel zijn voor een registratie op een compacte manier bij elkaar. Deze ‘black box’ is ontworpen en geproduceerd door een United-techneut, om overzicht in de chaos te creëren, zonder dat een cameraman noodgedwongen een gigantisch en belachelijk zwaar apparaat op zijn schouder moet dragen. Het resulteert in een enorme flexibiliteit op de set. Bovendien maakt de black box de communicatie tussen de verschillende camera’s en de EVS in de regiewagen een stuk eenvoudiger. Een oplossing die ongelofelijke populariteit geniet, meent Burnaby-Lautier. “Iedereen wil zo’n ding. Ik krijg constant aanvragen.”

De black box laat nog maar eens de creativiteit van United zien. Er ontbreekt een systeem om filmcamera’s makkelijk en flexibel te maken? Goed, dan bouwen we het gewoon zelf. “We kijken naar het grote plaatje. Wat is voor een klant nou eigenlijk de meest effectieve manier om zijn of haar ideetje op beeld te zien?”, zegt Burnaby-Lautier. “Er zijn zoveel mogelijkheden, wat is nou het beste?”

Het bedrijf denkt over alles na, zonder daar heel hoogdravend over te doen. In de hangar in Katwijk wordt dat nog maar eens duidelijk: United houdt met alles rekening. Zo staat de rails waarop camera’s kunnen ‘rijden’ relatief dichtbij: zo hoeft de lens van een camera niet heel erg veel te zoomen en kun je dus met een compacter objectief te werk gaan. Het ziet er mooi uit. Rapper Fit komt tijdens de eerste repetities goed in beeld. NOS-producente Stam kijkt goedkeurend toe. Dit wordt een mooie 4K filmregistratie, dat kan niet anders.

Even verderop zit Thijs van de Kamp. De jongen is nog geen dertig, maar heeft met United al meer meegemaakt dan de meesten in hun complete bestaan. “We proberen alles en iedereen denkt mee. Zo weten we vanzelf wat het beste werkt op het gebied van 4K en filmcameraregistraties. Het is toch mooi dat dat op deze manier kan?”

Het Concert van de Vrijheid wordt op zaterdag 2 mei uitgezonden. De presentatie is in handen van Eric Corton.