De Britse regering breidt haar suikertaks uit: vanaf januari 2028 vallen ook meer suikerrijke dranken onder de heffing, waaronder gezoete melkdranken en alternatieven op basis van plantaardige melk. Tegelijk gaat de drempel omlaag van 5 naar 4,5 gram suiker per 100 milliliter — een zet om kinderobesitas aan te pakken, aldus data-analist GlobalData.
In Nederland ligt de situatie wat anders dan in het Verenigd Koninkrijk. Hier is nog geen echte suikertaks op drankjes naar suikergehalte ingevoerd. Wel bestaat er al langere tijd een verbruiksbelasting op alcoholvrije dranken, waaronder frisdranken, vruchtensappen en energiedranken: deze belasting is sinds 1 januari 2024 flink verhoogd — van ongeveer 8,83 cent per 100 liter naar 26,13 cent per 100 liter. Het maakt in de huidige regeling nauwelijks uit hoeveel suiker in de drank zit; light- en zero-varianten worden net zo belast als gewone suikerrijke frisdrank, en zuivelproducten zoals chocolademelk waren tot voor kort vrijgesteld.
Dat laatste punt ligt politiek gevoelig: Nederlandse producenten van zuiveldranken zoals Chocomel en Fristi willen niet dat hun producten straks onder dezelfde belasting vallen als cola en energiedrank, en roepen de overheid op tot vrijstelling of herziening. De Tweede Kamer heeft verschillende opties laten uitwerken om de verbruiksbelasting in de toekomst meer af te stemmen op het daadwerkelijke suikergehalte van dranken, vergelijkbaar met wat het VK doet — dus hogere belasting voor zoetere dranken en lagere voor minder zoete variant
Brede discussie
Die discussies laten zien dat de Nederlandse aanpak — een brede belasting zonder onderscheid op basis van suikerinhoud — een ander doel én effect heeft dan de Britse suikertaks: in Nederland gaat het momenteel vooral om belastinginkomsten en stimulans tot gezondere keuzes via prijsprikkels, maar het is nog geen directe suikertaks zoals in het VK. Onderzoek wijst er bovendien op dat een belasting die specifiek kijkt naar suikergehalte waarschijnlijk effectiever is in het verminderen van suikerconsumptie.
Terug in het VK concludeert GlobalData dat steeds meer consumenten letten op suiker op het etiket: 36 procent checkt dat voor zichzelf, 28 procent voor hun kinderen. Die druk van kopers heeft merken ertoe aangezet om recepten aan te passen — minder suiker, kleinere porties, of andere zoetstoffen — zelfs voordat de wet ingaat. Dat sluit aan bij grotere trends in Europa en Nederland, waar fabrikanten en beleidsmakers zoeken naar manieren om mensen gezonder te laten kiezen zonder dat het alleen maar om de belasting aan de kassa draait.
Suikertaks: wat is het en hoe denken Nederland en het VK erover?
Wat is een suikertaks?
Een suikertaks is een belasting op dranken (en soms voedingsmiddelen) met veel toegevoegde suiker. Het doel is tweeledig: consumenten stimuleren om minder suiker te drinken en producenten aanzetten tot het verlagen van het suikergehalte in hun producten. De belasting wordt meestal berekend op basis van het aantal gram suiker per 100 milliliter. Hoe zoeter de drank, hoe hoger de heffing.
Hoe werkt de suikertaks in het Verenigd Koninkrijk?
Het Verenigd Koninkrijk heeft sinds 2018 de Soft Drinks Industry Levy. Dat is een getrapte belasting: producenten betalen meer naarmate een drank meer suiker bevat. Volgens de Britse overheid heeft dit geleid tot grootschalige herformulering van frisdranken. In 2025 kondigde de Britse regering aan dat de regeling vanaf 2028 wordt uitgebreid naar meer suikerrijke dranken, waaronder bepaalde melkdranken, en dat de suikerdrempel wordt verlaagd. Onderzoek van GlobalData laat zien dat consumenten in het VK steeds vaker het suikergehalte controleren, vooral bij producten voor kinderen.
Hoe is de situatie in Nederland?
Nederland heeft geen suikertaks op basis van suikergehalte. Wel bestaat er een algemene verbruiksbelasting op alcoholvrije dranken, zoals frisdrank en vruchtensap. Die belasting werd in 2024 verhoogd, maar maakt geen onderscheid tussen dranken met veel of weinig suiker. Ook suikervrije varianten vallen eronder. De Nederlandse overheid, via de Rijksoverheid, heeft meerdere keren aangegeven dat er discussie is over een gerichtere suikertaks, maar er is tot nu toe geen besluit genomen om het Britse model over te nemen.
Wat zijn de belangrijkste standpunten in het VK?
In het VK ziet de overheid de suikertaks vooral als een effectief middel tegen overgewicht en obesitas bij kinderen. De maatregel wordt ondersteund door gezondheidsorganisaties. Producenten erkennen dat de heffing heeft geleid tot productaanpassingen, maar wijzen ook op kosten en complexiteit, vooral nu de regeling wordt uitgebreid naar nieuwe productcategorieën.
Wat zijn de belangrijkste standpunten in Nederland?
In Nederland is het debat verdeeld. Gezondheidsorganisaties pleiten voor een belasting die direct gekoppeld is aan suikergehalte, omdat die volgens onderzoek effectiever is. Producenten en sommige politieke partijen vrezen hogere prijzen voor consumenten en extra druk op kleinere bedrijven. Tot nu toe kiest Nederland voor een bredere belasting die eenvoudiger is uit te voeren, maar minder specifiek stuurt op suikerreductie.
Wat zijn de voordelen van een suikertaks?
Een belangrijk voordeel is dat producenten worden gestimuleerd om minder suiker te gebruiken, wat in het VK aantoonbaar is gebeurd. Daarnaast kan de maatregel bijdragen aan een lagere suikerinname op bevolkingsniveau. Ook zorgt duidelijke prijsprikkeling ervoor dat consumenten sneller voor minder zoete alternatieven kiezen.
Wat zijn de nadelen van een suikertaks?
Critici wijzen erop dat de belasting consumenten met een lager inkomen relatief harder kan raken. Daarnaast zijn er zorgen over uitvoerbaarheid en kosten voor producenten, vooral voor kleinere bedrijven. In landen zonder gedifferentieerde taks, zoals Nederland, is er bovendien discussie over het nut van een belasting die geen onderscheid maakt tussen suikerhoudende en suikervrije dranken.
