Nederland staat wereldwijd op plek twee als het gaat om wetenschap rondom quantumtechnologie – die mysterieuze, bijna magisch klinkende tak van technologie die computers sneller, communicatie veiliger en sensoren veel preciezer moet maken. Tegelijkertijd zijn investeringen in Nederlandse quantumbedrijven sinds 2019 verzestienvoudigd. Maar nu dreigt Nederland de opgebouwde voorsprong weer te verliezen. Dat blijkt uit De Staat van Quantum 2025, een nieuwe data-update van Quantum Delta NL.
Oké, maar wat is quantumtechnologie dan eigenlijk? Kort door de bocht: het is technologie die gebruikmaakt van de bizarre wetten van de kwantummechanica – de tak van de natuurkunde waar een deeltje op twee plekken tegelijk kan zijn, of informatie sneller lijkt te reizen dan het licht. Dat klinkt als sciencefiction, maar de toepassingen zijn echt: superkrachtige computers die in seconden berekeningen doen waar gewone computers jaren over doen, communicatienetwerken die niet af te luisteren zijn, en medische apparatuur die veel preciezer werkt.
Nederlandse quantumtechnologie
Een goed voorbeeld van de Nederlandse voorsprong is QuiX Quantum. Dit bedrijf, opgericht in Enschede en inmiddels ook actief in Amsterdam, Ulm en Stuttgart, is Europees marktleider op het gebied van fotonische quantumcomputers. In plaats van met supergekoelde chips werkt QuiX met lichtdeeltjes (fotonen), wat hun technologie beter schaalbaar én praktischer maakt voor echte toepassingen. Ze leveren inmiddels quantumhardware aan datacenters en high-performance computing-omgevingen, en gelden als dé hardware-expert binnen deze specifieke technologiehoek. Hun aanpak? Geen futuristisch lab-gedoe, maar quantumcomputing die écht werkt, buiten het lab.
Maar: die koppositie is kwetsbaar. Andere landen gooien er namelijk nog veel meer geld tegenaan. De VS laten hun techreuzen het werk doen, China investeert massaal vanuit de staat, en ook Europa probeert een vuist te maken. Consultancybedrijf McKinsey denkt dat de wereldwijde markt voor quantumtechnologie in 2035 bijna 92 miljard euro waard is.
Quantum Delta NL waarschuwt dat de huidige investeringsgolf in Nederland eindigt in 2028. En daarna? Dan is het óf doorpakken, óf toekijken hoe anderen er met de technologie (en de banen, de patenten en de export) vandoor gaan. Of zoals voorzitter Philippe Bouyer het zegt: “We staan voor een simpele keuze: toekijken tot anderen het bepalen, of het hier bouwen met onze mensen, bedrijven en faciliteiten.”
