De feestdagen zorgen dit jaar voor opvallend veel stress, besluiteloosheid en winkelmoeheid – en dat ligt niet alleen aan de prijzen of inflatie. Volgens nieuwe rapporten van Deloitte, PwC en Accenture raken consumenten collectief overprikkeld door keuzestress en financiële onzekerheid. Klinisch psychiater dr. Hannah Nearney noemt het “cognitieve burnout” en legt uit waarom ons brein nu massaal in de stressmodus schiet.
Volgens Deloitte noemt 58% van de ondervraagden kerstinkopen ronduit stressvol. Accenture meldt dat 85% van de online shoppers hun winkelmandje halverwege weer verlaat, simpelweg omdat ze geen keuze kunnen maken. PwC voegt toe dat 84% van de mensen minder gaat uitgeven, en dan vooral omdat ze weinig vertrouwen hebben in de economie. Die combinatie – financiële druk én keuzestress – zorgt ervoor dat we niet meer genieten van het seizoen, zegt Nearney: “Wanneer het brein overbelast raakt, gaat het in een soort overlevingsmodus. Dat kan leiden tot concentratieproblemen, neerslachtigheid en meer angst.” Een cognitieve burnout, dus.
Gen Z doet het goed
Toch is er één groep die opvallend anders omgaat met de kerststress: Gen Z. Volgens PwC bezuinigen zij het meest op hun uitgaven (gemiddeld 23% minder dan vorig jaar), maar investeren ze wél vaker in mentale gezondheid. Denk aan mindfulnessapps, maar ook aan technologie zoals hersenstimulerende headsets, ontwikkeld door bedrijven als Flow Neuroscience. “Jongeren beginnen hun mentale energie als iets schaars te zien, en dat is eerlijk gezegd een goede ontwikkeling,” aldus Nearney.
Hoe voorkom je de kerststress?
Volgens haar helpt het om “besluitmomenten te bundelen” – dus niet vijf uur scrollen op zoek naar de perfecte aanbieding, maar vooraf bepalen wat je nodig hebt en dan pas gaan winkelen. Ook simpele tips als regelmatig pauzeren, bewegen of schermtijd beperken kunnen al verschil maken. Wie behoefte heeft aan meer ondersteuning, kan bijvoorbeeld hersenstimulatie proberen. Flow zegt dat twee derde van de gebruikers al na drie weken verbetering merkt in stemming, slaap of focus.
Het goede nieuws: je hoeft geen zenmeester te worden of je portemonnee compleet te sluiten om deze decembermaand stressvrijer door te komen. Maar een beetje mentale voorbereiding – net als bij een goed diner – helpt wel.
