Kijk, we zijn de eersten om toe te geven dat AI best handige dingen kan. Maar laten we één misverstand meteen de kop indrukken: als er hier ergens overmatig met tussenstreepjes wordt gesmeten, dan is het wel door ChatGPT zelf. Je weet wel, die altijd-geïnformeerde, altijd-enthousiaste tekstrobot die bij elke gelegenheid denkt dat een koppelteken de oplossing is. Voor. Alles.
En ja, dat tussenstreepje—of ‘koppelteken’ zoals de taalpolitie het graag noemt—komt vaker voor in GPT-zinnen dan een komma in een ouderwetse streekroman. Maar dat betekent nog niet dat wij onze schrijfstijl door zo’n taalassistent laten bepalen. Integendeel. Wij gebruiken dit gedachtestreepje al jaren. Weloverwogen, stijlvol en zonder dat het voelt alsof iemand een typografisch confettikanon heeft afgevuurd.
Want bij ons is het geen kunstmatige gewoonte. Wij zetten dat streepje in waar het zinvol is, waar het ritme verbetert of waar het net even lekkerder klinkt. Noem het gerust een kleine stijlgreep. Een ironisch tikje van de redacteur. Zeker in koppen, waar je in weinig woorden veel wil zeggen, doet dat tussenstreepje wonderen. Kort, krachtig, en nét iets vriendelijker dan een dubbele punt.
Dus nee, dit stukje is niet door AI geschreven. Dat zie je niet alleen aan de nuance, de lichte ironie of de afwezigheid van hysterische superlatieven—maar vooral aan het gebruik van het tussenstreepje. Niet te vaak. Niet te weinig. Maar precies goed. Zoals het hoort.
Wij stelden wel even een belangrijke vraag aan AI:
Waarom gebruikt AI het tussenstreepje zo vaak?’
Taalmodellen zijn getraind op heel veel teksten
In die teksten komen veel verschillende schrijfstijlen voor: formeel, informeel, technisch, journalistiek, marketing, enzovoort. Sommige schrijvers gebruiken streepjes om extra nadruk of een korte pauze aan te geven, of om bijzinnen luchtiger te maken. Het model neemt dat patroon over.
Streepjes zijn een makkelijke vervanger voor leestekens
Waar een mens misschien een komma, puntkomma of dubbele punt zou zetten, kiest een AI soms voor een streepje. Dat voelt voor het model veilig, omdat het in veel contexten ‘werkt’ zonder grammaticaal fout te zijn.
Beïnvloeding door Engels
In Engels wordt het dash (“—”) of het hyphen vaak gebruikt om stijlbreuken te markeren. Omdat veel trainingsdata Engelstalig is, zie je dat ook terug in Nederlands AI-tekst.
Neutrale manier van verbinden
Een streepje kan makkelijk twee woorden of zinnen verbinden zonder dat de zin helemaal herschreven hoeft te worden. Voor een AI is dat handig, want herschrijven kost meer ‘beslissingen’, en een streepje voelt als een snelle oplossing.
Stijlgevoel
Sommige AI-uitvoer klinkt daardoor wat meer als blogtekst of uitleg, waar streepjes vaak worden gebruikt voor nadruk – zelfs als een mens het misschien met een komma zou doen.
– tussenstreepje
